Αγγελική Δεληκάρη, Σλαβικά τοπωνύμια και μικροτοπωνύμια στα έγγραφα των μονών του Αγίου Όρους / Aggeliki Delikari, Slavic toponyms and microtoponyms in the documents of the monasteries of Mount Athos (9.12.2016)

Δεληκάρη Αγγελική, Επίκ. Καθηγήτρια της Μεσαιωνικής Ιστορίας των Σλαβικών Λαών του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ.

Σλαβικά τοπωνύμια και μικροτοπωνύμια στα έγγραφα των μονών του Αγίου Όρους

1ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας. Παρασκευή 9 και Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016, στο αμφιθέατρο Στέφανος Δραγούμης του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης.

1st International Scientific Workshop of the Mount Athos Center. Friday 9 and Saturday 10 December 2016, at the Stefanos Dragoumis amphitheater (Thessaloniki, Museum of Byzantine Culture).

Περίληψη

Η εξέταση των σλαβικών τοπωνυμίων και μικροτοπωνυμίων του ελληνικού χώρου αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης κυρίως ξένων επιστημόνων, με επικεφαλής τον Max Vasmer που δημοσίευσε το 1941 στο Βερολίνο τη μελέτη του Die Slaven in Griechenland. Έκτοτε ασχολήθηκαν αρκετοί ξένοι με ζητήματα του σλαβικού παρελθόντος της Ελλάδας, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην πληθώρα των σλαβικών ονομασιών οικισμών (πριν τις μετονομασίες τους κατά την δεύτερη κυρίως δεκαετία του 20ου αι.), ορέων, λιμνών, ποταμών, καθώς και μικροτοπωνυμίων. Τον Μάιο του 2016 συστήθηκε μετά από πρότασή μου μία ομάδα από Έλληνες και ξένους

επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων (Αγγελική Δεληκάρη, Γιώργος Τσότσος, Χαρίτων Καρανάσιος, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Ελισάβετ Χατζηαντωνίου, Γιώργος Λεβενιώτης, Ανδρέας Γκουτζιουκώστας, Φωκίωνας Κοτζαγεώργης, Χριστόδουλος Χριστοδούλου, Ευθύμιος Ασημάκης, Θανάσης Καλλιανιώτης, Kiril Pavlikianov, Lora Taseva, Peter Soustal, Mihailo Popović, Marcello Garzaniti, Srdjan Pirivatrić κ.ά.) αλλά και προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, προκειμένου να προχωρήσουμε στην εκ νέου έρευνα, καταγραφή, ετυμολόγηση και συγκριτική μελέτη των σλαβικών τοπωνυμίων του ελληνικού χώρου. Μνείες σλαβικών τοπωνυμίων και μικροτοπωνυμίων απαντούν στα έγγραφα των μονών του Αγίου Όρους ήδη από τον 11ο αι. Οι αναφορές αυτές είναι πολύ σημαντικές, επειδή πρόκειται για έγγραφα χρονολογημένα, οπότε μπορεί ο μελετητής μέσα από αυτά να διαμορφώσει μία εικόνα για το πρώιμο σλαβικό τοπωνυμικό παρελθόν ορισμένων περιοχών. Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα των σλαβικών μετονομασιών θίγεται από Βυζαντινούς συγγραφείς, ωστόσο δεν υπάρχουν πολλές σχετικές μαρτυρίες στα έργα τους. Αρκετοί από τους φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας που παρακολουθούν το Φροντιστήριο Βυζαντινής Ιστορίας (ΙΒΥ603) με τίτλο Βυζαντινοσλαβικές σχέσεις (10ος-14ος αι.) (διδάσκουσα: Αγγελική Δεληκάρη) εκπονούν εργασίες σχετικά με τα σλαβικά τοπωνύμια, μικροτοπωνύμια και ανθρωπωνύμια που εμφανίζονται στα έγγραφα του Αγίου Όρους, ώστε να εντρυφήσουν με τον τρόπο αυτό στην έρευνα των πηγών και να μπορέσουν να πραγματευτούν πρωτότυπο υλικό για την εκπόνηση της εργασίας τους. Γι' αυτό και η πρότασή μου για το συγκεκριμένο Εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία και τη συμμετοχή των φοιτητών του Φροντιστηρίου της Βυζαντινής Ιστορίας (ΙΒΥ603).