Γκέντσο Μπάνεβ, Το αρχείο της Μονής Ζωγράφου ως εστία της ορθόδοξης κοινότητας και σημείο συνάντησης της σλαβικής και της βυζαντινής γραμματείας και παράδοσης / Gencho Banev, The archive of the Zografou Monastery as a center of the Orthodox community and a meeting point of Slavic and Byzantine literature and tradition (10.12.2016)

Μπάνεβ Γκέντσο, Λέκτορας στο Τμήμα Σλαβικών Σπουδών, ΕΚΠΑ

Το αρχείο της Μονής Ζωγράφου ως εστία της ορθόδοξης κοινότητας και σημείο συνάντησης της σλαβικής και της βυζαντινής γραμματείας και παράδοσης

1ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας. Παρασκευή 9 και Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016, στο αμφιθέατρο Στέφανος Δραγούμης του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης.

1st International Scientific Workshop of the Mount Athos Center. Friday 9 and Saturday 10 December 2016, at the Stefanos Dragoumis amphitheater (Thessaloniki, Museum of Byzantine Culture).

Περίληψη

H Μονή Ζωγράφου διαθέτει πλούσιο αρχείο, το οποίο περιλαμβάνει εκατοντάδες χειρόγραφα και χιλιάδες έγγραφα. Χρονικά εκτείνεται από τον 11ο αιώνα έως τους νεότερους χρόνους με διαφορετική πυκνότητα ανά τις περιόδους, αλλά με αδιάκοπη συνέχεια. Αξιοσημείωτη είναι η γλωσσική και θεματική ποικιλία των τεκμηρίων· έγγραφα, χειρόγραφα, κατάστιχα, παλαίτυπα βιβλία με σημειώματα κ.ά., που καταδεικνύουν ένα από τα πλέον σημαντικά πνευματικά κέντρα στα Βαλκάνια και γενικά στον ορθόδοξο κόσμο. Ένα μέρος του αρχείου είναι ήδη γνωστό στην επιστημονική κοινότητα, καθώς οι ερευνητές από τα τέλη του 19ου αιώνα έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον κυρίως για τα χειρόγραφα και τα μεσαιωνικά έγγραφα της Μονής. Ωστόσο, σε μεγάλο βαθμό το αρχείο παραμένει άγνωστο ή έστω αποσπασματικά γνωστό. Τα τελευταία χρόνια η αδελφότητα της Μονής εγκαινίασε και ήδη εκπονεί ένα ευρύ σχέδιο ανασυγκρότησης, συντήρησης και ανάδειξης του όλου αρχείου. Το σχέδιο αυτό διακρίνεται για την επιστημονική του ακρίβεια και προσελκύει εξειδικευμένους ερευνητές που συνεργάζονται σε ενιαίο μεθοδολογικό πλαίσιο. Η ανακοίνωση έχει ως στόχο να παρουσιάσει μία γενική εικόνα, αφενός για την κατάσταση, το περιεχόμενο, τη θεματολογία και τον όγκο του αρχείου, αφετέρου για το έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη και τις προοπτικές που ανοίγει. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δημιουργική συνύπαρξη της σλαβικής και της βυζαντινής γραμματείας και παράδοσης που αποτελούν τον πυρήνα της πνευματικής παράδοσης της Μονής Ζωγράφου. 

Summary

Zographou Monastery has a rich archive, which includes hundreds of manuscripts and thousands of documents. It extends from the 11th century to modern times with different densities from period to period, but with uninterrupted continuity. The linguistic and thematic diversity of the documents is remarkable - documents, manuscripts, registers, old books with notes, etc., which demonstrate a one of the most important intellectual centres in the Balkans and in the Orthodox world in general. A part of the archive is already known to the scientific community since the end of the 19th century, researchers have shown a particular interest, especially in the manuscripts and medieval documents of the monastery. However, to a large extent the archive remains unknown or at least fragmentarily known. In recent years, the brotherhood of the monastery has initiated and is already working on a wide-ranging project for the reconstruction, conservation and and promotion of the entire archive. This project is distinguished by its scientific and scientific approach. This project is distinguished by its scientific precision and attracts specialised researchers who work together in a single methodological framework. This lecture aims to present an overview, on the one hand, of the the state, content, subject matter and volume of the archive, on the one hand, and on the work in progress and the perspectives that are opening up. Particular emphasis is placed on the creative coexistence of Slavic and Byzantine literature and tradition which form the core of the intellectual tradition of the Zografou Monastery.